หลุมอากาศ ทุกคนต้องเคยเจอเวลานั่งเครื่องบิน เป็นปรากฏการณ์ที่เครื่องบินสั่นไหวแรงกว่าปกติ หรือ ให้ความรู้สึก “ตกวูบ” เป็นช่วงสั้นๆ นี่แหละครับคือหลุมอากาศ
ว่าแต่อากาศที่คงที่ในชั้นบรรยากาศทำไมถึงเกิดหลุมได้ เพราะดูทรงแล้วก็เป็นอากาศเฉยๆไม่น่ามีอะไรทำให้เป็นรูได้เหมือนกับวัตถุถูกไหมครับ ผมเองก็สงสัยเหมือนกัน จึงได้ไปหาคำตอบมาเรียบร้อยแล้ว
หลุมอากาศ คืออะไร?
คือบริเวณที่อากาศมีการ เปลี่ยนแปลงความเร็วหรือทิศทางอย่างรวดเร็ว ครับ มันไม่ได้เป็นหลุมหรอก แต่มันคือ “อากาศที่เปลี่ยนแปลงฉับพลัน” ทำให้มวลที่เคยเป็นก่อนหน้า กลายเป็นมวลใหม่ และเครื่องบินของเราก็ไปเจอกับจังหวะนั้นพอดิบพอดี
โดยส่วนมากแล้วหลุมอากาศ หรือการเปลี่ยนแปลงทางอากาศอย่างฉับพลันมักจะเกิดขึ้นเวลาที่เราบินผ่านก้อนเมฆที่มีประจุมหาศาล หนักกว่า 1,000,000 กิโลกรัมครับ
หลุมอากาศเกิดจากอะไร?
- ความต่างของอุณหภูมิในชั้นบรรยากาศ
- อากาศร้อนเบากว่า → ลอยขึ้น
- อากาศเย็นหนักกว่า → จมลง
ถ้าเครื่องบินบินผ่าน “เขตรอยต่อของอากาศร้อนเย็น” → เกิดการสั่นไหว ก็ทำให้เกิดหลุมอากาศได้ทันที
- ลมแรง / Jet Stream
- เครื่องบินบินชนกระแสลมแรงที่วิ่งเร็วมากในชั้นสูง
อากาศแปรปรวนทันที → ทำให้เครื่องสะดุ้งหรือเอียง
- ภูเขา / พื้นที่ต่างระดับ
- ถ้าบินผ่านภูเขาหรือพื้นที่ภูมิประเทศเปลี่ยน → ลมจะไหลวกวน
คล้าย “น้ำเชี่ยวในแม่น้ำ” → เกิดแรงกระแทกทางอากาศ
- ฝนฟ้าคะนอง / เมฆคิวมูโลนิมบัส (Cumulonimbus)
- เป็นเมฆพายุฝนฟ้าคะนองขนาดใหญ่
- มีลมขึ้น-ลมลงในแนวดิ่งแรงมาก
นักบินมักหลีกเลี่ยงเส้นทางที่มีเมฆแบบนี้ เพราะ “หลุมอากาศหนักมาก” มักอยู่ในนั้น
หลุมอากาศอันตรายไหม?
- โดยทั่วไป ไม่อันตรายต่อโครงสร้างของเครื่องบิน
- นักบินเจอประจำ มีวิธีรับมือและเลี่ยง
- ที่อาจอันตรายคือ:
- ผู้โดยสารไม่คาดเข็มขัด → ลอยกระแทก
- ของหล่นจากที่เก็บ → บาดเจ็บ
จะสังเกตได้ว่าทุกครั้งเวลาประกาศให้รัดเข็มขัด ทางลูกเรือจะบอกตลอดว่าให้รัดเข็มขัดตลอดการเดินทาง หรือเวลาที่นักบินเห็นแล้วว่าจะมีการแปรปวนของอากาศก็มักจะประกาศให้รัดเข็มขัดอยู่เสมอครับ
ความอันตรายไม่ได้อยู่ที่หลุมอากาศ แต่ความอันตรายอยู่ที่เวลาเจอหลุมที่ใหญ่มากจะทำให้มีการตกวูบได้รุนแรง บางคนอาจลอยขึ้นไปชนด้านบนของเครื่องบิน หรือเกิดความดันที่สูงขึ้นได้ การไม่คาดเข็มขัดยิ่งทำให้อันตรายมากขึ้นนั่นเอง
ส่วนใครที่เป็นความดันสูงอาจจะหลีกเลี่ยงการเดินทางหน้าฝน หรือช่วงที่ก้อนเมฆมีการแปรปวนไปก่อนนะครับ นั่งเล่นหวยไวอยู่บ้านอาจจะปลอดภัยกว่า แถมยังได้ความสนุกอีกด้วย
สรุปสั้นๆ
หลุมอากาศเกิดจากการเปลี่ยนแปลงฉับพลันของอากาศที่เครื่องบินบินผ่าน ส่วนมากแล้วมักจะพบได้บ่อยในก้อนเมฆ